BABKA LANCETOWATA
BABKA LANCETOWATA
Plantago lanceolata L.
Jest to bylina z rodziny Babkowatych (Plantaginaceae), występująca na półkuli północnej.
W Polsce bardzo pospolita w całym kraju; rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach i trawnikach
oraz na polach jako chwast roślin uprawnych, zwłaszcza koniczyny.
Liście ma wydłużone, lancetowate lub równowąskolancetowate, zebrane w przyziemną różyczkę.
Kwiaty promieniste, niepozorne, drobne, obupłciowe, zebrane w kłos kulisty, jajowaty
lub krótkowalcowaty. Szypułka kwiatostanu ma wysokość 5-60 cm, koronę brunatną, nitki
pręcików białawe, pylniki żółtawe.
Surowiec.
Do celów leczniczych zbiera się liście w pełni wykształcone w okresie kwitnienia
od maja do września, najlepiej bez ogonka, gdyż ten trudno wysycha. Suszyć je należy w
suszarni ogrzewanej w temperaturze do 40°C, gdyż w warunkach naturalnych łatwo ciemnieją
i tracą wartość. Surowcem jest liść babki lancetowatej - Folium Plantaginis lanceolatae.
Równorzędnego surowca dostarcza babka zwyczajna - Plantago maior L., pospolita w Europie
bylina, rzadko występująca jako roślina jednoroczna. Rośnie w Polsce na trawnikach, łąkach, pastwiskach i przydrożach.
Liść babki zwyczajnej – Folium Plantaginis
maioris ma podobny skład chemiczny i podobne zastosowanie w lecznictwie do liścia babki
lancetowatej. Babka zwyczajna, w przeciwieństwie do poprzedniej, często bywa zalecana w
homeopatii.
Podstawowe związki czynne. W liściach występuje glikozyd aukubina, flawonoidy, garbniki
(do 6,5%), kwasy organiczne, związki śluzowe, pektyny i sole mineralne, a wśród nich
krzemionka i sole cynku.
Działanie. Przetwory z liści babki lancetowatej i zwyczajnej działają przeciwzapalnie na
błony śluzowe jamy ustnej i gardła oraz przewodu pokarmowego. Zmniejszają przekrwienie
błon śluzowych oraz nadmierną przepuszczalność włosowatych naczyń krwionośnych. Ponadto
działają bakteriostatycznie. Obserwuje się również nieznaczne działanie wykrztuśne i rozkurczowe
na mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych. Odwary działają też nieco ściągające
i słabo moczopędnie.
Badania ostatnich lat wykazały, że wyciągi wodne z liści babki lancetowatej, stosowane doustnie,
pobudzają wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych, a więc substancji chroniących
organizm ludzki przed inwazją wirusów, a pośrednio - przed tymi rodzajami nowotworów,
które są wywoływane wtargnięciem do komórek odpowiednich wirusów onkogennych. Związkami czynnymi są m.in. wielocukry roślinne glukany
lub aminoglukany o masie cząsteczkowej od 10 tysięcy do 100 tysięcy.
Sok ze świeżych liści babki lancetowatej lub zwyczajnej albo odwar z liści wysuszonych
przyspieszają gojenie ran i regenerację naskórka.
Działania niepożądane. W dawkach leczniczych nie obserwowano szkodliwych objawów zarówno po przetworach z liści babki lancetowatej, jak też z babki zwyczajnej.
Zastosowanie.
Liście babki lancetowatej stosuje się wewnętrznie przeważnie w mieszankach
ziołowych. Odwary podaje się doustnie w podostrych i przewlekłych nieżytach przewodu
pokarmowego, bezkwaśności oraz uszkodzeniu błon śluzowych żołądka i jelit przez związki
chemiczne lub endogenne toksyny bakteryjne, a także w mało nasilonej biegunce. Pomocniczo
we wrzodzie żołądka i dwunastnicy. Rzadziej w nieżytach górnych dróg oddechowych.
Zewnętrznie odwary z liści babki podaje się w formie okładów na uszkodzenia skóry różnego
pochodzenia, np. zakażenie bakteryjne. Również do obmywań w stanach zapalnych i świądzie
sromu, a ponadto do przemywań oczu w zapaleniu spojówek i powiek.
Przetwory. Odwar z liści babki: 1 łyżkę liści babki zalać 1 1/2 szklanki wody ciepłej i
ogrzewać do wrzenia. Gotować łagodnie pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10-15 min i
przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1/2 szklanki w nieżycie jelit i biegunce. Ten sam odwar
można stosować zewnętrznie do płukań, okładów i przemywań. Do oczu rozcieńczyć przegotowaną
letnią wodą w proporcji 1:1.
Zioła przeciwbiegunkowe: zmieszać po 15 g liści babki, kwiatów rumianku, kory dębowej,
owoców borówki czarnej i ziela rdestu ptasiego oraz po 10 g kłącza pięciornika i porostu islandzkiego.
Zalać 1 łyżkę ziół 1 szklanką wody ciepłej. Ogrzewać do wrzenia i gotować łagodnie
pod przykryciem 3-5 min. Odstawić na 15 min i przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie przed jedzeniem
1 szklankę jako środek przeciwzapalny, przeciwbólowy, osłaniający oraz przeciwbiegunkowy.
Zioła do okładów ocznych: zmieszać po 20 g liści babki zwyczajnej (lub lancetowatej) i
kwiatów malwy czarnej oraz po 10 g kwiatów jasnoty białej i kwiatów rumianku. Zalać 1/2
łyżki mieszanki 2/3 szklanki wody wrzącej i naparzać 15-20 min. Odstawić na 10 min i przecedzić.
Stosować do okładów na oczy jako środek przeciwzapalny, bakteriobójczy i osłaniający.
Syrop wykrztuśny: 100 g świeżych liści babki pociąć na małe kawałki, dodać 100 ml wody
przegotowanej i ostudzonej i zmiksować lub zemleć przez maszynkę, wycisnąć sok z miazgi,
przesączyć i rozpuścić w nim 100 g cukru, po czym ogrzewać do wrzenia. Rozlać do małych
butelek i przechowywać w lodówce. Stosować po 1 łyżeczce do 1/2 łyżki kilka razy dziennie
jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy dla dzieci i młodzieży.
Zioła przeciw żylakom odbytu: zmieszać po 25 g liści babki lancetowatej i liści maliny oraz
100 g mieszanki ziołowej Vagosan. Do 21 wody ciepłej dodać 5-6 łyżek ziół, ogrzewać powoli
do wrzenia, odstawić na 10 min, przecedzić wywar do miski i użyć do nasiadówki przez 10-15
min w temp. 37-38°. Następnie odbyt osuszyć i posmarować maścią nagietkową albo maścią
Tormentiol lub Dermosan. Częstotliwość nasiadówek zależy od stanu zaawansowania choroby.
(Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski "Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie")
Plantago lanceolata L.
Jest to bylina z rodziny Babkowatych (Plantaginaceae), występująca na półkuli północnej.
W Polsce bardzo pospolita w całym kraju; rośnie na łąkach, pastwiskach, przydrożach i trawnikach
oraz na polach jako chwast roślin uprawnych, zwłaszcza koniczyny.
Liście ma wydłużone, lancetowate lub równowąskolancetowate, zebrane w przyziemną różyczkę.
Kwiaty promieniste, niepozorne, drobne, obupłciowe, zebrane w kłos kulisty, jajowaty
lub krótkowalcowaty. Szypułka kwiatostanu ma wysokość 5-60 cm, koronę brunatną, nitki
pręcików białawe, pylniki żółtawe.
Surowiec.
Do celów leczniczych zbiera się liście w pełni wykształcone w okresie kwitnienia
od maja do września, najlepiej bez ogonka, gdyż ten trudno wysycha. Suszyć je należy w
suszarni ogrzewanej w temperaturze do 40°C, gdyż w warunkach naturalnych łatwo ciemnieją
i tracą wartość. Surowcem jest liść babki lancetowatej - Folium Plantaginis lanceolatae.
Równorzędnego surowca dostarcza babka zwyczajna - Plantago maior L., pospolita w Europie
bylina, rzadko występująca jako roślina jednoroczna. Rośnie w Polsce na trawnikach, łąkach, pastwiskach i przydrożach.
Liść babki zwyczajnej – Folium Plantaginis
maioris ma podobny skład chemiczny i podobne zastosowanie w lecznictwie do liścia babki
lancetowatej. Babka zwyczajna, w przeciwieństwie do poprzedniej, często bywa zalecana w
homeopatii.
Podstawowe związki czynne. W liściach występuje glikozyd aukubina, flawonoidy, garbniki
(do 6,5%), kwasy organiczne, związki śluzowe, pektyny i sole mineralne, a wśród nich
krzemionka i sole cynku.
Działanie. Przetwory z liści babki lancetowatej i zwyczajnej działają przeciwzapalnie na
błony śluzowe jamy ustnej i gardła oraz przewodu pokarmowego. Zmniejszają przekrwienie
błon śluzowych oraz nadmierną przepuszczalność włosowatych naczyń krwionośnych. Ponadto
działają bakteriostatycznie. Obserwuje się również nieznaczne działanie wykrztuśne i rozkurczowe
na mięśnie gładkie górnych dróg oddechowych. Odwary działają też nieco ściągające
i słabo moczopędnie.
Badania ostatnich lat wykazały, że wyciągi wodne z liści babki lancetowatej, stosowane doustnie,
pobudzają wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych, a więc substancji chroniących
organizm ludzki przed inwazją wirusów, a pośrednio - przed tymi rodzajami nowotworów,
które są wywoływane wtargnięciem do komórek odpowiednich wirusów onkogennych. Związkami czynnymi są m.in. wielocukry roślinne glukany
lub aminoglukany o masie cząsteczkowej od 10 tysięcy do 100 tysięcy.
Sok ze świeżych liści babki lancetowatej lub zwyczajnej albo odwar z liści wysuszonych
przyspieszają gojenie ran i regenerację naskórka.
Działania niepożądane. W dawkach leczniczych nie obserwowano szkodliwych objawów zarówno po przetworach z liści babki lancetowatej, jak też z babki zwyczajnej.
Zastosowanie.
Liście babki lancetowatej stosuje się wewnętrznie przeważnie w mieszankach
ziołowych. Odwary podaje się doustnie w podostrych i przewlekłych nieżytach przewodu
pokarmowego, bezkwaśności oraz uszkodzeniu błon śluzowych żołądka i jelit przez związki
chemiczne lub endogenne toksyny bakteryjne, a także w mało nasilonej biegunce. Pomocniczo
we wrzodzie żołądka i dwunastnicy. Rzadziej w nieżytach górnych dróg oddechowych.
Zewnętrznie odwary z liści babki podaje się w formie okładów na uszkodzenia skóry różnego
pochodzenia, np. zakażenie bakteryjne. Również do obmywań w stanach zapalnych i świądzie
sromu, a ponadto do przemywań oczu w zapaleniu spojówek i powiek.
Przetwory. Odwar z liści babki: 1 łyżkę liści babki zalać 1 1/2 szklanki wody ciepłej i
ogrzewać do wrzenia. Gotować łagodnie pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10-15 min i
przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1/2 szklanki w nieżycie jelit i biegunce. Ten sam odwar
można stosować zewnętrznie do płukań, okładów i przemywań. Do oczu rozcieńczyć przegotowaną
letnią wodą w proporcji 1:1.
Zioła przeciwbiegunkowe: zmieszać po 15 g liści babki, kwiatów rumianku, kory dębowej,
owoców borówki czarnej i ziela rdestu ptasiego oraz po 10 g kłącza pięciornika i porostu islandzkiego.
Zalać 1 łyżkę ziół 1 szklanką wody ciepłej. Ogrzewać do wrzenia i gotować łagodnie
pod przykryciem 3-5 min. Odstawić na 15 min i przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie przed jedzeniem
1 szklankę jako środek przeciwzapalny, przeciwbólowy, osłaniający oraz przeciwbiegunkowy.
Zioła do okładów ocznych: zmieszać po 20 g liści babki zwyczajnej (lub lancetowatej) i
kwiatów malwy czarnej oraz po 10 g kwiatów jasnoty białej i kwiatów rumianku. Zalać 1/2
łyżki mieszanki 2/3 szklanki wody wrzącej i naparzać 15-20 min. Odstawić na 10 min i przecedzić.
Stosować do okładów na oczy jako środek przeciwzapalny, bakteriobójczy i osłaniający.
Syrop wykrztuśny: 100 g świeżych liści babki pociąć na małe kawałki, dodać 100 ml wody
przegotowanej i ostudzonej i zmiksować lub zemleć przez maszynkę, wycisnąć sok z miazgi,
przesączyć i rozpuścić w nim 100 g cukru, po czym ogrzewać do wrzenia. Rozlać do małych
butelek i przechowywać w lodówce. Stosować po 1 łyżeczce do 1/2 łyżki kilka razy dziennie
jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy dla dzieci i młodzieży.
Zioła przeciw żylakom odbytu: zmieszać po 25 g liści babki lancetowatej i liści maliny oraz
100 g mieszanki ziołowej Vagosan. Do 21 wody ciepłej dodać 5-6 łyżek ziół, ogrzewać powoli
do wrzenia, odstawić na 10 min, przecedzić wywar do miski i użyć do nasiadówki przez 10-15
min w temp. 37-38°. Następnie odbyt osuszyć i posmarować maścią nagietkową albo maścią
Tormentiol lub Dermosan. Częstotliwość nasiadówek zależy od stanu zaawansowania choroby.
(Aleksander Ożarowski i Wacław Jaroniewski "Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie")
Komentarze
Prześlij komentarz